Landelijke politieke partijen krijgen subsidie voor hun werkzaamheden. Lokale partijen zonder binding met een landelijke partij krijgen geen overheidssteun. Deze partijen ‘moeten’ zelf op zoek naar financiering. De commissie Veling heeft geadviseerd om subsidie toe te kennen aan alle deelnemers aan de verkiezingen voor de decentrale verkiezingen waaronder die voor de gemeenteraden.
Belang van de lokale democratie
De Wet financiering politieke partijen zorgt ervoor dat politieke partijen met financiële steun van de overheid hun functies op een behoorlijke manier kunnen uitvoeren. Waterschap, provinciale en gemeentelijke politieke partijen kwamen tot voor kort niet in aanmerking voor subsidie. Dit leidt tot ongelijkheid. Alle politieke partijen dienen immers het publieke belang. Vanwege het belang van de lokale democratie is een aanpassing van het subsidiestelsel volgens de commissie Veling wenselijk. De commissie heeft dan ook geadviseerd om subsidie toe te kennen aan alle deelnemers aan de verkiezingen voor de decentrale verkiezingen waaronder die voor de gemeenteraden. Onderzoeken, onderbouwen en advies uitbrengen is één ding. Daar hebben de lokale partijen nog geen geld mee, daar is meer voor nodig.
Doorbraak
Het advies van de commissie Veling om subsidie toe te kennen, was voor een Tweede Kamerlid aanleiding om een motie in te dienen die de regering verzoekt een regeling op te nemen in de nieuwe Wet op de Politieke Partijen voor de subsidiëring van decentrale politieke partijen per 1 januari 2024. Een doorbraak, waarmee een gelijk speelveld tussen lokale partijen en lokale afdelingen van landelijke partijen dichterbij komt.
‘De verdeelsleutel’
Een delegatie van onze fractie is naar een Klankbordgroep bijeenkomst geweest, georganiseerd door Kennispunt lokale politieke partijen. Hier gingen we in gesprek over de wet, de regeling en de uitvoering. Vanuit diverse partijen en delen van het land waren geïnteresseerde vertegenwoordigers aanwezig. Een divers gezelschap. Van De Groenen en De Piratenpartij tot ‘gewoon’ Gemeentebelangen Aa en Hunze. Hier spraken we over ‘de verdeelsleutel’. Waar mag je de subsidie wel/niet voor gebruiken? Hoe zit het met de verantwoording? Wie voert de regeling uit? Gaat het geld naar de fractie of naar de vereniging? Welke regels zijn er nodig voor overige financiering, zoals giften? Wij hebben onze kennis en wensen van Gemeentebelangen ingebracht en kunnen constateren dat onze vereniging goed in het plaatje van de subsidieregeling past.
Lokale partijen zonder overheidssteun worden kwetsbaar
Er komen steeds meer taken op het bordje van raadsleden waarbij zij wel wat ondersteuning kunnen gebruiken. Dat kost geld. Lokale partijen zonder overheidssteun worden kwetsbaar omdat belanghebbenden in ruil voor geld invloed kunnen kopen. Voor landelijke partijen is in tegenstelling tot lokale partijen het ‘giftenreglement’ van toepassing. Het kopen van invloed wordt bemoeilijkt omdat giften vanaf 4500 euro openbaar gemaakt moeten worden.
En nu?
Kennispunt schrijft nu een advies aan het Ministerie van BZK en de Tweede Kamer. Zij moeten besluiten of de decentrale politieke partijen subsidie krijgen en dat daarmee de wet op de politieke partijen wordt aangepast. Wij zien, na onze inbreng, met onze summiere kennis, dat gewoon met vertrouwen tegemoet. Als er geld onze kant op komt dan is dat ruim op tijd voor de verkiezingen van 2026 en kunnen we zeker een groot deel van de campagne daarvan betalen.