Door: Harm Groen
‘Hoe is het om kandidaat-raadslid te zijn?’ is mij de afgelopen periode regelmatig gevraagd. En nu, kort na de verkiezingen krijg ik af en te de vraag hoe ik de verkiezingen heb beleefd. De verkiezingen van 2010, 2014 en 2018 kreeg ik deze vragen minder en dat is ook logisch. Ik stond wel op de kieslijst maar had mij toen bewust lager op de kieslijst laten plaatsen. Voor de verkiezingen van 2022 had ik besloten mij graag voor de inwoners van Aa en Hunze in te zetten voor het uitvoeren van raadswerkzaamheden.
Na dat besluit kwam de eerste spannende periode. Welke plek op de kieslijst zou mij door de leden van de vereniging gegund worden? Zou mijn kandidaatstelling ook door de leden gedragen worden? Vanuit de kandidatencommissie werd een voorstel gedaan en deze werd overgenomen door de leden. Plek 8 op de lijst was mijn plek geworden en daar was ik erg tevreden mee. Een plekje hoger dan dat ik van tevoren gehoopt had. En met 10 zetels in de huidige raad, een plek die best wel veel kans zou geven op een zetel in de nieuwe raad.
De eerste 6 plekken waren voor de zittende raadsleden en wethouder die zich wederom beschikbaar stelden voor een volgende periode als raadslid, of eventueel wethouder. Plek 7 werd bezet door een kandidaat die al eens een periode in de raad was ingevallen tijdens een ziekteverlof. Dat plek 8 en niet plek 9 mij toebedeeld was kwam doordat een zittend raadslid van wie ik verwacht had dat deze nog een periode beschikbaar zou zijn, gevraagd had naar een lagere positie op de lijst. Plek 8. De eerste stap was gezet. Nu kwam het aan op campagnevoeren.
Campagnevoeren. Tsja, hoe ga je dat doen? En hoe actief ga je dat doen? Onze lijst wordt gevormd door 24 personen. Van deze 24 komen er 8 uit Gieten, het dorp waar ik ook woonachtig ben. En al is Gieten de grootste kern in Aa en Hunze, voor mijn belangrijkste achterban valt er veel te kiezen. De Gieter-stemmen zullen onder deze 8 verdeeld worden, en dan is er ook nog een groot aantal dat op de lijsttrekker (die niet uit Gieten komt) stemt. Aangezien we een vereniging zijn en ons motto ‘samen doen’ is, ging ikzelf niet heel actief campagnevoeren. Natuurlijk gaf ik in gesprekken die ik in de periode voor de verkiezingen had aan dat ik graag de vertegenwoordiger namens mijn gesprekspartner in de gemeenteraad wilde zijn, maar ik voerde geen campagne ten koste van de belangen van mijn verenigingsgenoten. En dat deed niemand binnen onze vereniging.
In de weken voorafgaand aan de verkiezingen begon de twijfel een beetje toe te slaan. Kijkend naar de samenstelling van onze lijst beredeneerde ik dat er toch een aantal kandidaten lager op de lijst prima op basis van voorkeurstemmen aanspraak zouden kunnen maken op een raadszetel. Dit ’ten koste van’ mijn eventuele plek. Natuurlijk was de landelijke tendens dat lokale partijen deze verkiezingen zouden groeien, maar eerlijk gezegd… Deze groei hadden wij in 2018 al meegemaakt. Verder groeien in 2022, was dat wel heel realistisch en überhaupt wenselijk? Want nog groter worden als partij zou de absolute meerderheid in de raad betekenen en al zou dat door het democratische verkiezingsproces niets afdoen aan de democratie in onze gemeente, samenwerken met andere partijen maakt onze goede ideeën naar mijn gevoel nog beter.
Na bescheiden campagne gevoerd te hebben, verkiezingsdebatten bezocht te hebben, magazines te hebben bezorgd en in winkelcentra te hebben geflyerd werd het 16 maart 2022. De dag van de gemeenteraadsverkiezingen 2022. Deze dag was er voor mij eentje met gezonde spanning. Maar ook eentje met rijzende twijfels. Realistisch gezien verwachtte ik dat in ieder geval twee en wellicht drie lager geplaatste kandidaten op basis van voorkeursstemmen een plekje in de raad zouden krijgen. Dat zou beteken dat er al eventueel 10 zetels gevuld zouden zijn zonder dat ik in aanmerking voor een plek in de raad zou komen. Als we tenminste van de kiezers weer 10 toebedeeld zouden krijgen.
De voorlopige uitslagen van de verkiezing werden vanaf 21.30 uur op het gemeentehuis verwacht. De uren tussen het avondeten en 21.30 uur bezorgden mij kriebels. Welke kant zouden de stemmen opvallen? Tegen 21.30 uur naar het gemeentehuis. De eerste uitslagen op partijniveau komen binnen. De partij doet het redelijk, de prognoses schommelen tussen de 8 en 10 zetels, aantallen waar we als partij zeer tevreden mee zouden zijn. Af en toe laten binnendruppelende stembureauleden iets los over de voorkeurstemmen die op hun stembureaus gegeven zijn. Totaal niet officieel, dat wel, maar toch wel inzicht gevend. Mijn verwachting dat er drie kandidaten lager dan ik op de lijst staan die op basis van voorkeursstemmen een plekje in de raad krijgen, lijkt te kloppen.
Als rond 01.00 uur de laatste stembureaus hun stemmen hebben doorgegeven en de burgemeester de voorlopige totaaluitslag bekend heeft gemaakt, mogen wij als partij 9 raadszetels bezetten. Wat een fantastisch resultaat. Natuurlijk is dat er eentje minder dan dat de kiezers ons in 2018 hadden toebedeeld, maar 2018 was ook wel een uitzonderlijk goed jaar. 9 van de 21 zetels is en blijft een duidelijk signaal van de kiezers, volop waardering voor het gevoerde beleid de afgelopen periode en volop vertrouwen voor de aankomende periode. Direct na het bekend maken van de voorlopige einduitslag komt de burgemeester met een voorbehoud, eentje die mij al bekend was. Natuurlijk hebben partijen een aantal zetels van de inwoners toebedeeld gekregen en deze zetels zullen naar alle waarschijnlijkheid in aantal niet veranderen. De bezetting van de zetels is nog niet bekend, het aantal stemmen per persoon zal in de loop van de nacht bekend worden. En daarmee ook de toewijzing van zetels op basis van voorkeursstemmen. Kandidaten die op basis van voorkeursstemmen benoemd zullen worden of zullen afvallen zullen 17 maart tussen 10.00 uur en 12.00 uur geïnformeerd worden.
Voor mezelf heb ik het rekensommetje al gemaakt. Ik verwacht de eerste of tweede afvaller te worden, afhankelijk wie van onze lijst een eventuele wethouderspost zal gaan invullen en daarmee ook de eerste of tweede reserve. Ontzettend blij voor mijn partij over het aantal behaalde zetels, ben ik persoonlijk toch ook wel een beetje teleurgesteld. Maar de kiezer heeft gesproken en bepaald dat zij anderen, inwoners van het dorp of de streek waarin zij woonachtig zijn, graag als hun vertegenwoordiger in de raad zien. En dat is natuurlijk veel belangrijker, vertegenwoordiging voor iedereen in de raad, het belangrijkste orgaan van de gemeentepolitiek. En dat belang staat natuurlijk voorop, het belang van iedereen. Dat is veel belangrijker dan mijn wens om dat belang te mogen dienen.
Het is 17 maart. De klok tikt 12.00 uur voorbij, de telefoon is nog niet overgegaan. Toch ook nog maar even de huistelefoon controleren op een gemist gesprek. Die is er niet. Zou ik te pessimistisch geweest zijn in mijn berekeningen? 12.05 uur. De telefoon gaat, de burgemeester die zich verontschuldigd dat hij na 12.00 uur belt. De mededeling die de burgemeester doet had ik al verwacht. Te weinig voorkeursstemmen voor een plekje in de raad. Over vier jaar zijn er weer verkiezingen. Of mijn persoonlijke situatie het dan ook weer toelaat om me als kandidaat beschikbaar te stellen, is nu natuurlijk nog niet te zeggen. Vooralsnog gaan we gewoon door met de werkzaamheden als vrijwilliger die ik in het dorp en de gemeente mag doen. En dat is ook ontzettend leuk.
Oh ja, ik heb gehoord dat men bij de gymvereniging Sparta uit Gieten nog op zoek is naar bestuursleden en dat het voortbestaan van deze vereniging, opgericht in 1907, gevaar loopt. Nu heb ikzelf niet zoveel met gymnastiek, maar wil ik leden van Sparta, en ouders van jeugdleden of anderen, oproepen zich massaal beschikbaar te stellen als potentieel bestuurslid. Want zoals Jules Deelder ooit over een ander Sparta zei: “Zo oud als Sparta word je nooit” en ook ons Sparta mag nooit verloren gaan. Een gymnastiekvereniging draagt bij aan de leefbaarheid in onze dorpen en dat is wellicht het belangrijkste thema voor de plaatselijke politiek: leefbaarheid in de dorpen en streken!